In de zoektocht naar de oorsprong van COVID-19 lijken wereldwijd meer en meer topwetenschappers de doos van Pandora op een kier te zetten. Zelfs dr. Antony Fauci, topadviseur inzake de coronapandemie onder president Biden en lid van de ‘Witte Huis Coronavirus Task Force’, heeft onlangs verklaard dat hij “niet langer overtuigd is van het feit dat het virus op natuurlijke wijze is ontstaan”. Het lijkt erop dat zijn uitspraak de discussie over een lek uit het lab als mogelijke oorzaak voor de verspreiding van COVID-19 in een stroomversnelling heeft gebracht. Daarbij komt dat de Wall Street Journal zondag een nieuw rapport van de Amerikaanse inlichtingendienst kon inkijken, waarin staat dat drie onderzoekers van het Wuhan Instituut voor Virologie al in november 2020, weken voordat het virus uitbrak in Wuhan, ziek werden en met COVID-19-symptomen in het ziekenhuis werden opgenomen. Zijn de puzzelstukjes na bijna anderhalf jaar onzekerheid over de oorsprong van het virus op hun plaats aan het vallen en indien dat het geval is, wat zullen dan de gevolgen zijn voor de geloofwaardigheid en het vertrouwen in de Chinese Communistische partij? We zetten de feiten even op een rijtje.

Op 11 mei werd in de Amerikaanse Senaatscommissie tijdens een hoorzitting gedebatteerd over de COVID-19-pandemie. Rand Paul, een Republikeinse Senator uit Kentucky, wees erop dat Amerikaanse wetenschappers naar eigen zeggen hebben samengewerkt met het Wuhan Instituut voor Virologie (WIV) in China om een dodelijk coronavirus te ontwikkelen. Paul richtte zich tot dr. Antony Fauci:

“Dr. Fauci, we weten niet of de pandemie is begonnen in een lab in Wuhan of zich op natuurlijke wijze heeft ontwikkeld, maar dat zouden we wel moeten ‘willen’ weten,” zei Paul tijdens de hoorzitting. “Om tot de waarheid te komen, zou de Amerikaanse regering moeten toegeven dat het Wuhan Instituut voor Virologie experimenten uitvoerde om het vermogen van het coronavirus om mensen te besmetten te vergroten. Het oppeppen van supervirussen is niet nieuw,” vervolgde Paul. “Wetenschappers in de VS weten al lang hoe ze dierlijke virussen kunnen manipuleren om mensen te infecteren. Dr. Ralph Baric, een Amerikaanse viroloog, werkte al jaren samen met dr. Shi Zhengli van het Wuhan Instituut voor Virologie en deelde al eerder zijn bevindingen over hoe je supervirussen kunt creëren. Welnu, dit zogenaamde gain-of-function-onderzoek werd blijkbaar medegefinancierd door de NIH (National Institutes of Health).”

Fauci, die tevens de directeur is van het NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases), een afdeling binnen de NIH, weerlegde Pauls beweringen door te zeggen: “De NIH en NIAID hebben absoluut geen gain-of-function-onderzoek gefinancierd, dat wordt uitgevoerd in het Wuhan Instituut voor Virologie.”

De aanleiding voor Pauls aantijging is een Amerikaanse overheidsfinanciering voor een project uit 2014 in het lab in Wuhan, de stad waar de uitbraak van het coronavirus voor het eerst werd vastgesteld.

In 2014 kende het NIAID, dat wordt geleid door Fauci, een subsidie van 3,4 miljoen dollar toe aan de in New York gevestigde EcoHealth Alliance, bedoeld voor onderzoek naar het beschermen van mensen tegen virussen die van de ene soort naar de andere kunnen overspringen. EcoHealth Alliance runt projecten in meer dan 30 landen, waaronder Thailand, Vietnam en China.

EcoHealth Alliance heeft hiervoor het virologielaboratorium in Wuhan ingeschakeld om genetische analyses uit te voeren op vleermuiscoronavirussen die werden verzameld in de provincie Yunnan, ongeveer 800 mijl ten zuidwesten van Wuhan. Het werk werd uitgevoerd onder leiding van diezelfde dr. Shi Zhengli die hierdoor ook wel eens de ‘Chinese Batwoman’ wordt genoemd. Het onderzoek werd als uiterst belangrijk beschouwd, deels omdat coronavirussen al eerder in China zijn opgedoken en zich onder mensen hadden verspreid. EcoHealth Alliance betaalde het lab 598.500 dollar gespreid over vijf jaar. Het lab had toestemming gekregen van zowel het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken als van de NIH.

Fauci heeft in het verleden ook zelf gepleit voor gain-of-function-onderzoek. In een artikel uit 2011 dat hij schreef voor de Washington Post, promootte hij dit onderzoek als een middel om griepvirussen te bestuderen.

Alle partijen die betrokken waren bij deze subsidie aan het Wuhan Instituut voor Virologie hebben ontkend dat er sprake was van gain-of-function-onderzoek. De subsidie werd in mei 2014 goedgekeurd. Maar vijf maanden later kondigde de toenmalige regering-Obama aan geen nieuwe projecten meer te zullen financieren waarbij gain-of-function-onderzoek werd verricht, vanwege de enorme veiligheidsrisico’s. Het verbod voorziet een uitzondering voor onderzoek dat “dringend en noodzakelijk is voor de volksgezondheid of om de nationale veiligheid te beschermen”.

Onderzoekers in het Wuhan-laboratorium hebben ‘reverse genetics’ (omgekeerde genetica) op vleermuiscoronavirussen toegepast, om coronavirussen te creëren die niet in de natuur voorkomen. Een deel van dit onderzoek werd gefinancierd door een subsidie van de NIH. Er is echter geen bewijs dat dit onderzoek heeft geleid tot het ontstaan van SARS-CoV-2.

Fauci noemde Pauls beschuldiging “belachelijk”. In een interview met Politifact zei hij: “Paul heeft beweerd dat wij een vorm van onderzoek in China hebben gefinancierd, die tot gevaarlijk onderzoek zou kunnen leiden, maar dat is niet het geval. Wat hij beweert is simpelweg niet waar.” Fauci voegde eraan toe: “Als onderdeel van een subcontract hadden we een zeer beperkte samenwerking met enkele Chinese wetenschappers. En wat hij door elkaar haalt is dat wij daarom betrokken zijn geweest bij het creëren van het virus, wat de meest belachelijke misvatting is die ik ooit heb gehoord.”

Op 11 mei, dezelfde dag als de hoorzitting in de senaat, trad Fauci ook op als spreker tijdens de Poynter conferentie ‘United facts of America’ waar hij zei dat hij “niet langer overtuigd is van het feit dat het virus op natuurlijke wijze is ontstaan. Ik denk dat we moeten blijven onderzoeken wat er in China is gebeurd, totdat we zo goed mogelijk hebben achterhaald wat er zich precies heeft voorgedaan. […] Ik ben een groot voorstander van elk onderzoek dat de oorsprong van het virus probeert te achterhalen.”

Het feit dat de theorie van een lablek niet langer meer wordt veroordeeld als een ‘complottheorie’ is op zich opmerkelijk te noemen.

De recente opmerkingen van Fauci betekenen immers een ommekeer ten opzichte van opmerkingen die hij eerder maakte. In een interview met National Geographic, dat in mei vorig jaar werd gepubliceerd, beweerde hij dat er geen enkel wetenschappelijk bewijs is dat het coronavirus uit een laboratorium afkomstig is.

In het begin van de pandemie leken trouwens zowat alle deskundigen en virologen het erover eens te zijn dat het COVID-19-coronavirus op natuurlijke wijze in een vleermuis is ontstaan en op natuurlijke wijze via een intermediaire soort op de mens is overgesprongen. Maar sindsdien hebben wetenschappers, waaronder nu ook Fauci en anderen, opgeroepen om verder te onderzoeken wat er in Wuhan eind 2019 precies is gebeurd. Wetenschappers hebben meer en meer openlijk de vraag gesteld of het virus in het laboratorium van Wuhan werd bewaard om vervolgens uit het lab te ontsnappen. Deze vraag zal echter onbeantwoord blijven zolang Peking weigert om mee te werken aan een transparant onderzoek.

Een opmerkelijke reactie kwam er in de Chinese staatsmedia naar aanleiding van Fauci’s recente uitlatingen. In een artikel in de Chinese krant Global Times werd hij “een verrader van de wetenschap onder politieke druk” genoemd.

Maar waarom werd de theorie van een lablek al van bij het begin van de pandemie, zowel in de academische wereld als in de media en op sociale media, categoriek beschouwd als een complottheorie?

Waarom werd de theorie van een lablek meer dan een jaar lang aanzien als een ‘onweerlegbare complottheorie’?

Nicholas Wade, een voormalig wetenschapsjournalist voor de New York Times, schreef op 2 mei een artikel dat op Medium werd gepubliceerd. Daarin wordt gesteld dat er momenteel meer bewijs is dat het virus uit een lab is gelekt dan dat het op natuurlijke wijze zou zijn ontstaan.

De eerste berichten over een coronauitbraak doken eind 2019 op in de Chinese stad Wuhan, toen een cluster van gevallen door de staatsmedia werd gelinkt aan de lokale dierenmarkt in Huanan. Inmiddels zijn we meer dan een jaar verder en is de oorsprong van het virus nog steeds onbekend, hoewel de mogelijkheid van een lablek uit het Wuhan Instituut voor Virologie nu bredere erkenning krijgt.

Enkele dagen na Fauci’s verklaringen tijdens het Poynter-evenement trok PolitiFact in alle stilte een factcheck uit september 2020 terug in, die de bewering van een viroloog uit Hong Kong, als zou COVID-19 afkomstig zijn uit een lab, bestempelde als onnauwkeurig en een “gedebunkte samenzweringstheorie.”

“De bewering is onnauwkeurig en belachelijk,” stond vermeld in de nu gearchiveerde factcheck. “We beoordelen het als Pants on Fire!”

In een bijgewerkte redactionele nota, gepubliceerd op 17 mei, legde PolitiFact uit waarom het label plots werd verwijderd.

“Toen deze factcheck voor het eerst werd gepubliceerd in september 2020, waren de bronnen die PolitiFact gebruikte voornamelijk verklaringen van onderzoekers die beweerden dat het SARS-CoV-2-virus onmogelijk gemanipuleerd kon zijn. Maar die bewering wordt nu breder betwist,” staat te lezen in de nota. “Om die reden halen we deze factcheck uit onze database in afwachting van een grondiger onderzoek. Op dit moment beschouwen we de bewering als onbewezen en betwist.”

De oorspronkelijke factcheck van PolitiFact verwees naar een Fox News-interview van 15 september 2020 met Li-Meng Yan, een Hongkongse viroloog en voormalig postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Hong Kong, waarin ze zei dat ze “in het bezit is van wetenschappelijk bewijs, waaruit moet blijken dat COVID-19, de ziekte die wordt veroorzaakt door het coronavirus, niet afkomstig is uit de natuur.” Meer nog, ze beweerde dat het gaat om een “door de mens gemaakt virus dat in het lab werd gecreëerd.”

Ze beweerde in het interview zelfs dat het virus opzettelijk zou zijn vrijgelaten door het Chinese regime, zonder hierover verder uit te wijden. Yan beweerde dat het genoom van het virus aangeeft dat het werd gemodificeerd.

Hoe dan ook, officials en onderzoekers besteden nu ook meer aandacht aan de mogelijkheid dat het virus uit een lab kan zijn gelekt. Maar er is nog steeds geen sluitend bewijs. De reden is eenvoudig: het bewuste laboratorium bevindt zich in China, waar de Chinese Communistische Partij (CCP) de touwtjes strak in handen heeft. Het WHO-team van deskundigen dat begin dit jaar naar Wuhan reisde om de oorsprong van het coronavirus ter plaatse te gaan onderzoeken, kwam van een kale reis terug en de conclusie uit het eindrapport liep verdacht synchroon met de verhaallijn die de CCP heeft uitgestippeld. Tijdens een persconferentie, vlak voor hun vertrek uit Wuhan, werden door Peter Ben Embarek, hoofd van de WHO-missie, drie voorname eindconclusies geformuleerd over hun onderzoek naar de oorsprong van het virus.

Ten eerste werd een natuurlijke overdracht van vleermuizen op mensen via een intermediaire dierensoort als meest waarschijnlijke scenario bestempeld. Ten tweede werd de piste van een lablek door het team finaal opzij geschoven en de mogelijkheid dat het virus via bevroren voedsel China zou zijn binnengekomen (lees: de oorsprong van het virus lag niet binnen maar wel buiten China) werd als derde eindconclusie geïntroduceerd. Het team zei hierover dat deze theorie “de moeite waard is” om verder te gaan onderzoeken.

Volgens Ken Roth, directeur van Human Rights Watch, heeft de WHO zich schuldig gemaakt aan “institutionele medeplichtigheid” toen zij ook in het begin van de pandemie geloof hechtte aan de beweringen van Peking over de uitbraak: “De WHO heeft als instelling absoluut geweigerd om ook maar iets kritisch te zeggen over China’s doofpotaffaire, betreffende de overdracht van mens op mens, of over haar voortdurende weigering om het bewijs te leveren.”

Ondanks de uitermate softe houding van de directeur-generaal van de WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus, tegenover de Chinese overheid en diens initiële aanpak van de uitbraak van het virus, viel op dat Tedros het toch niet eens bleek te zijn met de eindconclusie van het WHO-onderzoeksteam en hij kondigde aan dat volgens hem alle pistes moesten openblijven voor verder onderzoek.

Het WHO-onderzoeksteam kwam tot de eindconclusie dat een lablek “uiterst onwaarschijnlijk is” na een bezoek aan het Wuhan Instituut voor Virologie dat slechts drie uur heeft geduurd. Dit deed bij velen de wenkbrauwen fronsen en begin maart verklaarden 26 deskundigen uit de hele wereld in een open brief, dat ondanks het bezoek van het WHO-team aan China, de wereld nog steeds geen stap dichter is gekomen wat betreft de oorsprong van het coronavirus. Zij vroegen daarom een nieuw onderzoek naar de oorsprong van COVID-19.

Professor Nikolai Petrovsky, vaccinatiedeskundige aan de Flinders University in Adelaide, Australië, vertelde toen aan Reuters dat “alle mogelijkheden op tafel blijven liggen. Ik heb nog geen enkel onafhankelijk, wetenschappelijk bewijsstuk gezien dat één van die mogelijkheden uitsluit.”

Maar mogelijk is er nog meer aan de hand.

Mogelijke belangenvermenging binnen het team?

De algemene ‘boycot’ van de theorie van een lablek begon al helemaal in het begin van de pandemie, met een verklaring die in maart 2020 werd gepubliceerd in ‘The Lancet’. In deze verklaring werd niet alleen de manier waarop China de uitbraak van het virus heeft aangepakt geprezen, maar ook werden de “samenzweringstheorieën die suggereren dat COVID-19 geen natuurlijke oorsprong heeft” scherp veroordeeld. In de Lancet-verklaring stond: “Complottheorieën creëren alleen maar angst, geruchten en vooroordelen die onze wereldwijde samenwerking in de strijd tegen dit virus in gevaar brengt.” De verklaring werd opgesteld door 27 prominente wetenschappers en werd nadien door de reguliere media, alsook door de ‘factcheckteams’ van sociale mediaplatforms, gebruikt om posts en nieuwsberichten over de uitbraak van het coronavirus te ‘factchecken’ en te blokkeren.

Nadien werd echter duidelijk dat de brief was opgesteld door medewerkers van EcoHealth Alliance, de non-profitorganisatie uit New York die door het NIH werd ingeschakeld om rechtstreeks samen te werken met het Wuhan Instituut voor Virologie. 

De voorzitter van EcoHealth Alliance is Peter Dashak. In de Lancet-verklaring stond: “Wij spreken met één stem […] Wij verklaren dat er geen concurrerende belangen zijn.” Uit e-mails, verkregen door ‘U.S. Right to Know’, bleek achteraf echter dat Dashak de Lancet-verklaring zelf heeft opgesteld, en dat het zijn bedoeling was dat deze “niet identificeerbaar zou zijn als afkomstig van een bepaalde organisatie of persoon” maar veeleer zou worden aanzien als “een open brief van vooraanstaande wetenschappers“. Daszak schreef in de onderschepte emails dat hij “de schijn van een politieke verklaring wilde vermijden.”

EcoHealth Alliance zou niet alleen miljoenen dollars aan financiering van de Amerikaanse belastingbetaler hebben ontvangen, waarmee overzeese laboratoriumexperimenten in Wuhan werden gefinancierd om coronavirussen genetisch te manipuleren, dr. Daszak werkte ook zelf jarenlang samen met dr. Shi Zhengli, die aan het hoofd staat van het lab in Wuhan. 

Daarbij komt nog dat de enige Amerikaan die deel uitmaakte van het WHO-onderzoeksteam in Wuhan, niemand minder dan Peter Daszak bleek te zijn. Uitgerekend hij leidde het WHO-team naar het Wuhan-lab met de bedoeling om er de mogelijkheid van een lablek te gaan onderzoeken, terwijl zijn eigen organisatie EcoHealth Alliance al jarenlang samenwerkte met het Wuhan-lab en dr. Shi Zhengli. In een eerdere tweet had Daszak trouwens alle beschuldigingen van een lek uit het Wuhan-lab als een mogelijke oorzaak van de uitbraak van het virus weerlegd.

Het was voor velen dan ook onbegrijpelijk waarom uitgerekend Peter Daszak deel uitmaakte van het WHO-onderzoeksteam in Wuhan.

Is SARS-CoV-2 ontstaan uit gain of function-onderzoek uitgevoerd in een P4 lab in Wuhan?

Eerst en vooral, wat is gain-of-function-onderzoek precies? Bij deze vorm van onderzoek wordt de evolutie van een virus geforceerd en versneld, om zijn besmettelijkheid en dodelijkheid op te voeren, wat volgens de voorstanders van dit soort onderzoek kan helpen om potentiële bedreigingen voor de volksgezondheid op te sporen en onderzoekers in staat kan stellen om manieren te vinden om het nieuwe virus efficiënter aan te pakken. Critici beweren echter dat deze praktijk tegelijkertijd enorme veiligheidsrisico’s met zich meebrengt. Bij een lablek vormt een dergelijk gemanipuleerd virus immers een enorme bedreiging voor de mensheid aangezien het kan leiden tot een oncontroleerbare pandemie.

Hoewel er geen hard bewijs is dat COVID-19 in een lab werd ontwikkeld, heeft het Wuhan lab wel de techniek van ‘reverse genetics’ toegepast op vleermuiscoronavirussen, wat volgens sommige wetenschappers past binnen de definitie van gain-of-function-onderzoek.

“Hoe dan ook, de lablektheorie staat eigenlijk los van de hypothese dat gain-of-function-onderzoek het nieuwe coronavirus heeft gecreëerd”, zegt Alina Chan, moleculair bioloog aan het Broad Institute van Harvard University en het Massachusetts Institute of Technology.

“De lablektheorie kan zo simpel zijn als een onderzoeker die besmet wordt door een dier of zelfs een andere besmette persoon, en het dan overbrengt naar een van de dichtstbevolkte steden op aarde.” De gain-of-function-hypothese veronderstelt dat een virus uit het Wuhan-instituut is gelekt, nadat wetenschappers met het virus hebben geknoeid, op een manier die het besmettelijker of dodelijker kon maken.

Maar dit wil niet zeggen dat wetenschappers geloven dat het nieuwe coronavirus een biowapen is, dat is ontworpen om de menselijke samenleving te verwoesten. Maar sommigen hebben de mogelijkheid geopperd dat een virus door middel van welgemeende, maar riskante experimenten werd gemodificeerd, is ontsnapt, en op die manier uiteindelijk hetzelfde effect heeft gehad als een biowapen.

Een recent rapport heeft aangetoond dat de onderzoekers van het Wuhan Instituut omgekeerde genetica gebruikten om coronavirussen te creëren die in de natuur niet voorkomen, en vervolgens werd getest of deze virussen zich in menselijke cellen konden vermenigvuldigen. Maar volgens David Relman, een microbioloog aan de Stanford Universiteit, leken de onderzoekers niet de bedoeling te hebben gehad om een dodelijker virus te maken. Hij beschouwde het onderzoek echter nog steeds als “zeer riskant”.

Volgens Relman “wordt de algemene techniek vaak gebruikt en is niet noodzakelijk problematisch. Maar in deze specifieke toepassing is het wel problematisch”, vanwege de duidelijke mogelijkheid dat de onderzoekers een virus hebben gemaakt dat nog gevaarlijker is voor de mens.

Vele westerse wetenschappers geloven niet dat het virus werd gegenereerd door middel van gain-of-function-onderzoek. Gebaseerd op de primaire sequentie van het virus, zijn verwantschap met andere vleermuisstammen, evenals de ongelooflijk complexe ziektemechanismen van het virus blijven deze groep van wetenschappers ervan overtuigd dat het virus een natuurlijke oorsprong heeft.

Relman gaf misschien wel het meest definitieve antwoord op de vraag of er ‘gain of function’ op het virus werd uitgevoerd: “Ik heb geen idee. Niemand anders weet het. We hebben niet de benodigde gegevens om dat te kunnen zeggen.”

Wetenschappers die het coronavirus hebben bestudeerd, zijn in het algemeen tot de conclusie gekomen dat het SARS-CoV-2-virus lijkt op in de natuur voorkomende virussen. We kunnen echter niet volledig uitsluiten dat het virus op één of andere manier werd gemanipuleerd. Sommige uiterst bekwame vormen van gain-of-function-onderzoek laten immers geen tekenen van manipulatie achter.

De hele wereld kreunt onder de huidige pandemie. Om te vermijden dat een soortgelijk drama zich in de toekomst nog eens zou kunnen herhalen, is het eerst en vooral belangrijk om te achterhalen wat de oorsprong is geweest van het coronavirus. En momenteel, meer dan een jaar na de feiten, weten we dat nog steeds niet. Meer nog, de internationale gemeenschap lijkt zelfs geen haast te hebben om een antwoord te vinden op deze vraag. 

Naast de vraag of gain-of-function-onderzoek aan de basis ligt van het ontstaan van SARS-CoV-2, blijft de belangrijkste vraag nog steeds of het virus al dan niet uit een lab is gelekt.

Wat we weten en niet weten

Er blijft voorlopig nog veel onzekerheid bestaan over de oorsprong van het coronavirus. “Uiteindelijk, zonder dat er een goed en grondig onderzoek is uitgevoerd, blijft de oorsprong van COVID-19 een volledig open vraag,” zei Professor Petrovsky.

Wat vaststaat is dat SARS-CoV-2 voor het eerst werd opgemerkt in Wuhan, ver van de plaats waar natuurlijk voorkomende verwanten van het virus werden gevonden en dicht bij een laboratorium waar vleermuiscoronavirussen worden bestudeerd. 

Het Wuhan Instituut voor Virologie huisvest China’s enige P4 lab. Het is dus het enige ‘Biosafety level 4’ laboratorium in China. Het laboratorium ligt slechts enkele kilometers verwijderd van de Huanan-dierenmarkt, waar volgens officiële gegevens het virus voor het eerst opdook.

“Tot dusver is er geen hard bewijs voor zowel de theorie dat het virus een natuurlijke oorsprong heeft, als voor de theorie dat het uit een lab is gelekt,” zei Richard Ebright, een professor chemie en chemische biologie aan de Rutgers University. “Op dit moment zijn alle wetenschappelijke gegevens met betrekking tot de genoomsequentie van SARS-CoV-2 en de epidemiologie van COVID-19 even consistent, met een natuurlijke oorsprong of een laboratoriumoorsprong,” vertelde hij PolitiFact.

Wetenschappers zoals Ebright die openstaan voor de lablek theorie, hebben drie soorten indirect bewijs aangevoerd ter ondersteuning van deze hypothese:

Het eerste is simpelweg de plaats van de uitbraak. De stad Wuhan ligt, volgens Ebright, “buiten het vliegbereik van de dichtstbijzijnde vleermuis kolonies.” Bovendien deden de eerste gevallen van het coronavirus zich voor in de late herfst van 2019, wanneer koude temperaturen de vleermuizen in hun winterslaap brengen.

Ten tweede deed de eerste uitbraak zich voor in de buurt van het Wuhan Instituut voor Virologie, waarvan geweten is dat er vleermuiscoronavirussen worden bestudeerd, waaronder ’s werelds meest nabije verwant aan SARS-CoV-2. Onderzoekers van het laboratorium onderzochten vleermuiskolonies in grotten in de provincie Yunnan en brachten stalen van de aangetroffen virussen vervolgens over naar Wuhan, waar ze massaal werden gekweekt, genetisch gemanipuleerd en bestudeerd.

Ten derde werden sommige van de vleermuis-SARS-gerelateerde coronavirusprojecten aan het Wuhan-instituut uitgevoerd volgens bioveiligheidsnormen die een potentieel hoog infectierisico inhouden, indien laboratoriumpersoneel in contact zou komen met het virus.

Daarnaast is er ook nog het ophefmakende rapport van het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken dat in januari van dit jaar werd gepubliceerd en waarin stond dat het Wuhan Instituut voor Virologie al vanaf ten minste 2016 experimenten met het vleermuiscoronavirus heeft uitgevoerd. Het instituut zou ook dergelijke experimenten “met proefdieren” hebben uitgevoerd, in opdracht het Chinese leger sinds ten minste 2017.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde ook dat het heeft kunnen achterhalen dat “verschillende onderzoekers binnen het WIV in de herfst van 2019 ziek werden, en zij vertoonden symptomen die overeen komen met zowel COVID-19 als gewone seizoensgebonden ziekten.”

Afgelopen weekend werd deze claim bevestigd in een reportage van The Wall Street Journal (WSJ) waarin werd onthuld dat volgens een nieuw rapport van de Amerikaanse inlichtingendienst drie onderzoekers van het Wuhan Instituut voor Virologie in november 2019 ziek werden en in het ziekenhuis werden opgenomen met klachten en symptomen die gelijkaardig zijn aan Covid-19. Dit gebeurde enkele weken voordat enige Covid-19-gevallen officieel werden geregistreerd. 

In oktober 2019 zou het lab ook voor een tot nog toe onbekende reden meer dan twee weken hermetisch zijn afgesloten. Volgens een rapport van Amerikaanse en Britse inlichtingendiensten, dat door NBC News in Londen werd verkregen, was er geen mobiele telefoonactiviteit in het streng beveiligde deel van het instituut voor virologie in Wuhan van 7 tot 24 oktober 2019, en zou er ergens tussen 6 en 11 oktober een “gevaarlijke gebeurtenis” hebben plaatsgevonden.

Er zijn echter ook wetenschappers die vasthouden aan andere plausibele verklaringen over hoe het virus in Wuhan kon terechtkomen.

Sceptici van de lablektheorie denken dat het waarschijnlijker is dat het coronavirus zich op natuurlijke wijze heeft ontwikkeld bij vleermuizen en vervolgens is overgesprongen op mensen, hetzij rechtstreeks, hetzij via een intermediaire soort zoals schubdieren of wasbeerhonden. Ziekten zoals SARS, een soortgelijk coronavirus, hebben in het verleden mensen op deze manier besmet via intermediaire soorten.

Een intermediaire soort kan naar Wuhan zijn gebracht en op een dierenmarkt een mens hebben besmet. De eerste gevallen van SARS-CoV-2 “hielden verband met niet één, maar verschillende markten waar (mensen) wilde dieren of producten van wilde dieren verkochten,” zei Robert Garry, een viroloog aan de Tulane Medical School. Hij wees er ook op dat er in het vroege stadium van de uitbraak twee stammen werden vastgesteld van SARS-CoV-2, die circuleerden in Wuhan. Volgens hem lijkt het zeer onwaarschijnlijk, dat niet één maar twee verschillende stammen van een nieuw virus uit het Wuhan-laboratorium zouden zijn weggelekt.

Wetenschappers hebben echter nog geen dier geïdentificeerd dat als tussengastheer kan hebben gefungeerd, voordat het virus op mensen is overgesprongen.

“Voor zover ik weet, heeft niemand gemeld dat het virus is aangetroffen in een levend dier (of een bevroren lichaamsdeel van een dier) op ook maar één markt, of dat nu in Wuhan is, elders in de provincie Hubei, of in het zuiden in de stad Kunming, of elders in de provincie Yunnan, of ergens anders in China of zelfs buiten China,” aldus Daniel Lucey, een specialist op het gebied van infectieziekten aan de universiteit van Georgetown.

Al in mei 2020 waren er Chinese functionarissen die hun retoriek over de oorsprong van het COVID-19-virus leken te verschuiven. Eind januari 2020 verklaarde George Gao, directeur van het Chinese ‘Centrum voor ziektecontrole en Preventie’, nog dat COVID-19 afkomstig was van een dier dat illegaal werd verkocht op de Huanan-dierenmarkt in Wuhan. Op dat moment verklaarde hij: “Het virus werd gevonden in de stallen waar wilde dieren illegaal werden verkocht. Het bewijs is zeker.”

Enkele maanden later bleek de retoriek echter al geheel veranderd te zijn. Gao zei begin mei 2020 tijdens een interview met lokale Chinese media: “We hebben het virus niet gevonden in deze dieren. Het zat in het rioolwater, het virus werd gevonden in het rioolwater… het blijkt dat de markt eerder één van de slachtoffers is. Het nieuwe coronavirus bestond al veel eerder.”

Joel Wertheim, een evolutiebioloog aan de Universiteit van Californië, San Diego en voorstander van de natuurlijk voorkomende theorie, erkent dat de theorie van een natuurlijke oorsprong vele vragen onbeantwoord laat, zoals de onbekende intermediaire soort en de route die het virus naar Wuhan heeft afgelegd.

“Maar het ontbreken van antwoorden op moeilijke wetenschappelijke vragen mag ons niet dwingen te vervallen in samenzweringstheorieën,” zei hij. “Het kostte wetenschappers tientallen jaren van onderzoek om de chimpansee-gastheerpopulaties voor het HIV/AIDS virus te vinden.”

Professor Petrovsky, de Australische deskundige, is van mening dat SARS-CoV-2 uitzonderlijk was onder de pandemische virussen omdat het “al zeer goed afgestemd was op menselijke infectie en overdracht op de mens … Dit deed de vraag rijzen of dit door zeldzaam toeval kon gebeuren, in een nog niet gekende intermediaire soort, dan wel of deze ‘aanpassing’ het gevolg is van genetische manipulatie in een laboratoriumomgeving”.

Tijdens een interview met Skynews, dat al dateert van eind mei 2020, legde professor Petrovsky uit dat wanneer een virus van een dier naar een mens overgaat, je normaal gesproken een lagere binding met menselijke cellen zou verwachten dan met het oorspronkelijke dier. Tijdens het onderzoek naar een vaccin, ontdekte Professor Petrovsky dat COVID-19 eigenaardig genoeg “bijzonder goed bindt aan menselijke cellen, veel beter dan het vermogen om zich te binden aan andere diersoorten… om die reden hebben we een onderzoek nodig naar de andere mogelijkheden van waar dit virus vandaan kan komen.”

Professor Petrovsky legde verder uit dat wanneer twee virussen elkaar ontmoeten, genetische informatie wordt uitgewisseld. Dat kan leiden tot een derde virus dat gecreëerd wordt uit de uitgewisselde genetische informatie: “Als we naar COVID-19 kijken, zien we enkele genetische elementen van vleermuiscoronavirussen, maar we zien ook enkele genetische elementen van andere coronavirussen. Eén mogelijkheid is dus dat een dier tegelijkertijd besmet is geraakt met twee coronavirussen en dat COVID-19 het resultaat was van die interactie.  Maar hetzelfde kan gebeuren tijdens een experiment in een laboratorium… Om een toekomstige pandemie te kunnen voorkomen moeten we onderzoeken waar het virus in China vandaan komt, of het nu afkomstig is van een dier of per ongeluk vrijgekomen is uit een lab.”

Er is tot op heden nog steeds geen enkel hard bewijs voor één van beide theorieën. Hoe dan ook, wetenschappers hebben betoogd dat de lablek-hypothese veel serieuzer moet worden genomen dan eerder in de pandemie het geval was, en dat de verwerping ervan als ‘samenzweringstheorie’ voorbarig was.