De Europese Unie hield op 30 december 2020 een leidersvergadering met China. De EU werd vertegenwoordigd door de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, en de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen. China werd vertegenwoordigd door president Xi Jinping. De onderhandelingen over een investeringsovereenkomst die de handels- en investeringsrelatie tussen de EU en China moet herstellen, werden daarmee afgerond.
Opvallend is dat de economische belangen en waarden van de EU in de verf staan, en dat er in de overeenkomst geen sprake is van belangen voor China. In het persbericht spreekt men van “een op waarden gebaseerde investeringsrelatie”. EU-bedrijven zullen voortaan profiteren van een “eerlijkere” behandeling wanneer ze concurreren op de Chinese markt. De overeenkomst bevat ook belangrijke toezeggingen op het gebied van milieu, klimaat en arbeidsnormen, zelfs betreffende dwangarbeid. De EU-leiders herhaalden tevens hun “ernstige bezorgdheid” over de mensenrechtensituatie in China, met inbegrip van de ontwikkelingen in Hong Kong.
“Om een succesvolle uitvoering van deze overeenkomst te verzekeren, is een langdurige politieke betrokkenheid met China vereist,” stelt het persbericht verder. Wat houden deze laatste woorden concreet in? Kan het anders dan dat China een overeenkomst ondertekent met eigen opportuniteiten?

Charles Michel deelde met trots het persbericht op sociale media, maar uit de commentaren valt af te leiden dat niet iedereen deze beloftevolle woorden realistisch of betrouwbaar acht. Hun argumenten zijn talrijk, waarbij politiek, economie, milieu en mensenrechten sterk verweven zijn.
China is de grootste dictatuur, die belangenbehartiging radicaal ontmoedigt. In China werkt men 6 dagen per week, met 3 weken vakantie per jaar aan zeer lage lonen. Burgers die durven op te komen voor arbeidsrechten worden geconfronteerd met willekeurige detentie.
Een Europeaan kan nooit het meerderheidsbelang hebben in een Chinees bedrijf. Daarnaast wordt er schaamteloos technologie gekopieerd, zonder ervoor te betalen. Wij betalen daarentegen massale overheidssubsidies, waardoor het in de EU bijvoorbeeld onmogelijk wordt om nog zonnepanelen te produceren. Bovendien heeft de EU een groot handelstekort tegenover China.
Veel argumenten gaan over de mensenrechten, waar men niet licht overheen wil gaan. Het wordt zelfs “het essentiële punt in de 21ste eeuw” genoemd. China heeft miljoenen werkslaven en andere vormen van misbruik om een oneerlijk voordeel op de rest van de wereld te behalen, wat deze investeringsovereenkomst immoreel maakt. Er wordt aandacht gevraagd voor de politieke dissidenten die opgesloten zitten in duizenden ‘heropvoedingskampen’ en gemarteld en gedood worden.
Zeer opmerkelijk is dat uitgerekend de vader van Charles Michel, Louis Michel, medeauteur was van de EU Written Declaration in 2016. Hierin roept de EU zijn lidstaten op om hun inwoners te informeren over orgaanroof in China en om degenen die bij deze onethische praktijken betrokken zijn gerechtelijk te vervolgen. In maart 2020 verscheen de volledige uitspraak van het China Tribunaal, een onafhankelijk volkstribunaal dat de eerste juridische, onafhankelijke analyse deed van al het bewijsmateriaal, betreffende gedwongen orgaanoogst bij gewetensgevangenen in China. Het is een misdaad waarvan de Chinese staat al jaren openlijk wordt beschuldigd.
De uitspraak omvat onder meer:
- Gedwongen orgaanextractie wordt, tot op de dag van vandaag, al jaren in heel China op grote schaal toegepast en Falun Gong beoefenaars zijn waarschijnlijk de grootste groep slachtoffers
- Het is bewezen dat misdaden tegen de mensheid tegen Falun Gong en Oeigoeren zonder redelijke twijfel zijn begaan
- Overheden en iedereen die op enigerlei wijze met China interageert, moeten nu erkennen dat zij omgaan met een criminele staat
Zien we plots een eerlijke, genereuze handelspartner in China? De Chinese dictator Xi verklaarde nochtans openlijk dat zijn belangrijkste doel is om de grootste militaire en economische macht op aarde te worden. Waarom wil de EU nog zaken doen met China, zolang er geen sprake is van een democratie? Waarom nog langer een meedogenloze dictatuur, een militair regime financieren, dat tegen ons gebruikt kan (en zal) worden? Is dit wel de goede en de juiste keuze?